یاتا (IATA) چیست و اهداف و عملکرد آن چگونه است؟

یاتا (IATA) که به معنای انجمن بین‌ المللی حمل‌ ونقل هوایی است، از International Air Transport Association گرفته شده است. این سازمان فرامرزی، از ۲۴۰ شرکت هواپیمایی تشکیل شده و از آوریل سال ۱۹۴۵ در شهر هاوانا شروع به کار کرده است.
در حال حاضر یاتا ۸۴٪ درصد از ترافیک هوایی جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. دفتر مرکزی سازمان یاتا، در شهر مونترآل، کانادا قرار دارد. یاتا جایگزین اتحادیه ترافیک هوایی گردید که بعد از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۹ در شهر لاهه جهت حمل و نقل هوایی منظم بنیان‌گذاری گردیده بود. یاتا بمنزله پارلمان و شخصیت جمعی بیش از ۱۱۰ شرکت های هوایی و نماینده آن ها در سازمان های بین المللی می‌باشد.

انجمن یاتا غیر دولتی، بین‌المللی، غیرانحصاری و غیرسیاسی است و اهداف مشخصی دارد و عضویت در آن برای شرکت های هواپیمایی امکان پذیر است . یاتا در زمینه استاندارد کردن بلیط هواپیما ، قیمت‌ بلیط هواپیما ، بارنامه‌ها و … فعالیت دارد.

اهداف یاتا

انجمن بین‌ المللی حمل‌ ونقل هوایی ، برای خود اهدافی در نظر گرفته و طی سالهای فعالیتش تلاش کرده که این اهداف را عملی کند و با پیگیری این اهداف امکانات و خدمات مناسبی را برای مسافران و شرکت های هواپیمایی فراهم نماید.

• توسعه و ترغیب حمل و نقل هوایی ایمن، مرتب و اقتصادی به نفع مردم دنیا، تشویق بازرگانی هوایی و مطالعه مسائل مربوط به آن.
• ایجاد وسیله و امکان همکاری میان شرکت‌های هوایی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم دست اندر کار حمل و نقل هوایی بین‌المللی می‌باشند.
• همکاری با سازمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (ایکائو) و دیگر سازمان‌های بین‌المللی.

کمیته های یاتا

کمیته‌های مختلفی در یاتا انجام فعالیت‌ خود تقسیم کرده اند ، تا بتوانند به شیوه ای بهتر به امور رسیدگی کنند. این کمیته‌ها عبارتند از: کمیته مالی انجام امور مربوط به حسابداری و تصفیه حساب بین شرکتهای هوایی در رابطه با تجارت فی‌ مابین آنها را عهده‌دار می‌باشد. همچنین مسائل شرکتهای هوایی در رابطه با ارز و مبادله آن مالیات و مطالبات, بیمه و آمار به این کمیته مربوط می‌شود.

کمیته حقوقی : با موارد و مسائل حقوقی که به نحوی به حمل و نقل بین‌امللی ارتباط پیدا می‌کند سر و کار دارد. همچنین تدوین نظریات شرکتهای هوایی در رابطه با مسائلی نظیر مسئولیت و تعهدات شرکتهای هوایی در قبال یکدیگر و مسافران بخشی از وظایف این کمیته می‌باشد.

کمیته فنی : همکاری شرکتهای هوایی در زمینه‌های عملیاتی و فنی از طریقه کمیته فنی یاتا امکان‌پذیر می‌گردد. فعالیت فنی یاتا مبتنی بر تبادل اطلاعات و تجارب بین شرکتهای هوایی می‌باشد.

کمیته ترافیک : در برگیرنده کلیه فعالیتهای بازرگانی شرکتهای هوایی می‌باشد. یاتا به عنوان یک انجمن خصوصا مایل به تسهیل امور بین شرکتهای هوایی از جمله استاندارد کردن فرمها, رویه‌ها و توافق‌های مربوط به هندلینگ می‌باشد. از طرف دیگر یاتا به منزله آژانسی نیمه دولتی است که بسیاری از دولتها مسئولیت مذاکره قراردادهای بین‌المللی مربوط به نرخ و قیمتها را به آن محول نموده‌اند تا نهایتاً پس از تصویب دولتها به مرحله اجرا درآید.

کمیته پزشکی : متشکل از مشاورین و متخصصین در امر پزشکی ایرلاین می‌باشد. کار این کمیته بررسی عوامل روان تنی می‌باشد که ممکن است سلامت و ایمنی کارکنان پرواز و مسافرین را تحت تاثیر قرار دهد این کمیته کانالی ارتباطی برای همکاری ایرلاین با سازمان بهداشت جهانی می‌باشد.

اعضا یاتا

شرکت‌های هواپیمایی اعضای یاتا هستند، که دارای پروازهای منظم برنامه‌ای خارجی بوده و دولت آنها عضو ایکائو باشد، که این اعضاء پس از عضویت به دو گروه اعضای فعال (ACTIVE MEMBER) و اعضای وابسته (ASSOCIATE MEMBER) تقسیم می‌شوند، که هر دو گروه در جلسات یاتا شرکت می‌کنند، ولی فقط اعضای فعال حق رأی دارند.

انجمن‌های قاره‌ای یاتا

یاتا زیر مجموعه های دارد که بعنوان زیرمجموعه‌های قاره‌ای یاتا معرفی شده اند، و مقر آنها نیز در مقر اصلی یاتا، در شهر مونترال می‌باشد.

• اتا (به انگلیسی: AATA) یا انجمن آمریکایی حمل‌ و نقل هوایی (به انگلیسی: American Air Transport Association)
• ایتا (به انگلیسی: EATA) انجمن اروپایی حمل‌ و نقل هوایی (به انگلیسی: European Air Transport Association)

کد فرودگاهی یاتا

برای شناسایی، فرودگاه ها باید کد گذاری شوند. این کار نیاز به تصویب یاتا دارد که دفتر مرکزی آن در شهر مونترآل کانادا واقع شده‌است. این عمل هر دو سال یکبار توسط راهنمای کدگذاری هوایی یاتا، منتشر می‌شود. موسسه یاتا، علاوه بر فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن را نیز کد گذاری می‌کند.

کد فرودگاهی انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی (International Air Transport Association airport code)، که به نام‌های کد فرودگاهی یاتا، مشخص کننده منطقه‌ای یاتا و کد ایستگاهی یاتا مشهور است، یک کد سه حرفی می‌باشد که توسط انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی (یاتا)، برای بیشتر فرودگاه‌های جهان، تعریف شده‌است.